Başkalarına göre daha çok dikkat ediyorum ama daha kolay kilo alıp, daha zor veriyorum diye yakındığınız oldu mu? Kronik hastalıklar, vitamin- mineral eksiklikleri, uyku düzensizlikleri gibi metabolizmayı etkileyen birçok faktörün yanında belki de bağırsaklarınızda yaşayan mikroorganizların (m.o ) dengesinin bozulması buna neden oluyordur.

İnsan vücudunda en yoğun şekilde kalın bağırsakta olmakla beraber trilyonlarca mikroorganizma bulunmaktadır. Toplam ağırlığı 1,5 kiloyu bulan bu mikroorganizmalar artık bir organ olarak kabul ediliyor. Mikrobiyatanın (vücuttaki m.o’ların tümü) insan vücudundaki hastalıklarda rol alabileceğini gösteren yayınlar son dönemde artmakta. Bağırsak MB’sı dengesindeki bozulmalar irritabl bağırsak sendromu ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi bağırsak hastalıkların yanında karaciğer yağlanması, diyabet, kanser ve obezite gelişiminde de etkili olabilir. Obez ve normal kilodaki insanların bağırsak mikrobiyotasının farklı olduğunun görülmesi obezite tedavisine yeni bir bakış açısı getirmiştir.

Sağlıklı bağırsak florası görevleri nelerdir ?

Kalın bağırsakta bine yakın bakteri çeşidi yaşar. Bunların tür ve sayı bakımından belirli bir dengede olması sağlıklı florayı oluşturur. Bu MO’ların insan vücudunda bazı görevleri mevcuttur bunlar; bazı vitaminlerin sentezi, midede sindirilemeyen bazı besinlerin sindirilmesi ve kısa zincirli yağ asitlerine yıkımı, sindirim sisteminin düzenlenmesi, bağışıklık sisteminin desteklenmesi, serotonin ve dopamin salgılanmasına destek olunması bunlar arasında sayılabilir.

Mikroorganizma çeşitliğini etkileyen faktörler ?

Antibiyotik maruziyeti, alkol ve sigara kullanımı, stres florayı OLUMSUZ etkilerken; normal doğum ve bebeğin anne sütü alması OLUMLU etkiler. Bağırsak mikrobiyotası bu faktörlerin içinde en fazla BESLENME alışkanlıklarından etkilenir.

Bozulan bağırsak mikroflorası obeziteye NASIL neden olabilir ?

-          Grelin ( açlık hormunu) artış gösterir ve daha çok besin tüketme isteği ortaya çıkar. Leptin ( tokluk ) hormonu görevini tam olarak gerçekleştiremez.

-          İnsülin direnci artar.

-          Aynı besinden elde edilen enerji miktarı artarak yağ depolanması tetiklenir.

-       Vücutta sürekli fakat hafif bir enflamasyonun (subklinik enfeksiyon) varlığı kilo alımını tetikleyebilir. Kötü huylu bakterilerin artışı ve yüksek yağlı beslenmek vücutta biz fark etmesek de enflamasyonun artışına neden olur. Bunların yanı sıra D vitamini eksikliği, hormonal bozukluklar, aşırı miktarda glüten tüketimi gibi faktörler de bu enflamasyonun artmasına ve daha kolay kilo alımına neden olabilir.

SAĞLIKLI BAĞIRSAK FLORASI İÇİN NASIL BESLENMELİ ?

- Probiyotik  (yararlı bakteriler ) alımını arttırın. Bunu yoğurt mayalarken eczaneden alacağınız probiyotik şaseleri ekleyerek, probiyotik içeren yoğurt ve kefir tüketerek yapabilirsiniz. Gerektiğinde uzman tavsiyesi ile düzenli probiyotik takviyesi alarak flora çeşitliğini destekleyebilirsiniz.

- Prebiyotik dediğimiz yararlı organizmaların ‘besinlerini’ onlara vermezseniz çoğalamazlar. En güzel prebiyotik kaynakları posa kaynağı sebze meyvelerdir.

- Günlük posa ihtiyacı için günlük ortalama 5 porsiyon sebze ve meyve (örneğin; 2 porsiyon meyve; 3 porsiyon sebze/ salata gibi)

- Prebiyotik değeri yüksek besinler : soğan, sarımsak, muz ,pırasa, enginar, yer elması ,kuşkonmaz, bezelye, arpa, buğday, çavdar gibi tam tahıllar ve nohut, mercimek gibi baklagiller.

- Abur cubur, şeker ve fazla yağlı besin tüketiminizi en aza indirin.

- Mümkün olduğunda çeşitli ve renkli beslenin. Sebze ve meyvelerde çeşitliliği arttırın.

Kendinize ve bağırsaklarınızda yaşayan yararlı bakterilerilere iyi bakmanız dileği ile.

Dyt. Ahsen Name KANLI

ahsenn.name@gmail.com

Kaynaklar:

 -Yetkin İ, Yetiş H, Kayahan Satış N. Bağırsak Mikrobiyotasının İnsülin Direnci, Diabetes Mellitus ve Obezite ile İlişkisi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi. 2018

- Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, Leptin, Mikrobiyota ve Obezite İlişkisi 2022

- Büyüleyici Bağırsak - Gıulıa Enders